Diskalkulisi Olan Öğrenciler İçin Problem Çözme Becerilerini Geliştirme: Aşamalı Öğretim Yöntemleri.

Diskalkulisi olan bir öğrenciye problem çözme becerilerini kazandırmak ve geliştirmek, sabırlı ve yapılandırılmış bir süreç gerektirir. Problem çözme yeteneğini geliştirmek için, temel matematiksel becerileri adım adım pekiştirmeye ve somut materyallerle desteklemeye odaklanmalıyız. İşte diskalkuli yaşayan bir öğrencinin problem çözme sürecinde izlenebilecek aşamalı bir öğretim yapısı:

Problemin Anlaşılması (Understanding the Problem)

Amaç: Öğrencinin problemin neyi sorduğunu doğru anlamasını sağlamak.

Yöntem: Problemi sade bir dille açıklayın. Eğer problem metni karışık ya da soyut ise, öğrencinin anlayabileceği şekilde basitleştirin ve somut bir duruma dönüştürün. Soruyu yeniden yazdırmak ya da bir resim çizmek gibi tekniklerle destekleyin.

Uygulama: Problemde verilen bilgileri vurgulayarak “Bu problem neyi soruyor?” sorusunu sorun. Öğrencinin problemi açıklamasına yardımcı olun.

Örnek Aktivite: “Bir marketten 4 elma alıyorsun ve 2 tanesini yiyorsun. Kaç elma kaldı?” sorusunu somut materyallerle (elma figürleri ya da bloklar) göstererek öğrenciye açıklayın.

Verilerin Belirlenmesi (Identifying the Data)

Amaç: Problemin içindeki önemli bilgileri ve verileri ayırt etme becerisini kazandırmak.

Yöntem: Problemi parçalarına ayırarak, öğrenciye hangi bilgilerin gerekli olduğunu öğretin. Sayılar ve işlemler üzerinde durarak, öğrencinin bu bilgileri ayırt etmesine yardımcı olun.

Uygulama: Problemi okuduktan sonra, öğrenciye hangi bilgilerin önemli olduğunu sormak ve bu bilgileri yazdırmak. Problemdeki sayıları ve işlemleri işaretlemek faydalı olacaktır.

Örnek Aktivite: Öğrenciye bir problem verin, ardından birlikte “Bu problemde hangi bilgiler var? Kaç elma alındı? Kaçı yendi?” gibi sorularla problemi parçalara ayırın.

Problemi Somutlaştırma (Visualizing the Problem)

Amaç: Problemi görsel bir şekilde canlandırarak öğrenciye çözümü daha anlaşılır kılmak.

Yöntem: Öğrenciden problemdeki nesneleri resimle ya da somut materyallerle temsil etmesini isteyin. Bu, problemin zihinsel temsilini kolaylaştırır ve öğrencinin soyut kavramları anlamasını sağlar.

Uygulama: Öğrenciden, problemdeki nesneleri somut araçlarla (oyuncaklar, bloklar, kâğıt üzerindeki çizimler) canlandırmasını isteyin. Örneğin, problemdeki elmaları oyuncaklarla gösterin.

Örnek Aktivite: “4 elma alındı, 2 tanesi yendi. Kalan elmaları oyuncaklarla göster” şeklinde öğrenciye problemdeki durumu somutlaştırmasını sağlayın.

Uygun İşlemi Seçme (Choosing the Correct Operation)

Amaç: Öğrencinin problemi çözmek için doğru matematiksel işlemi seçebilmesini sağlamak.

Yöntem: Problemin içeriğine göre toplama, çıkarma, çarpma veya bölme işlemi mi yapılması gerektiğini öğrenciyle birlikte belirleyin. Öğrenciye problemi nasıl çözebileceğini düşündürün ve farklı çözümler sunun.

Uygulama: Öğrenciden problemi çözmek için hangi işlemi kullanması gerektiğini tahmin etmesini isteyin. Doğru işlemi bulana kadar rehberlik edin.

Örnek Aktivite: “4 elmadan 2’sini yediysen, kalanları bulmak için hangi işlemi yapman gerek?” gibi sorularla öğrenciyi doğru işlem seçimine yönlendirin.

İşlemi Adım Adım Uygulama (Step-by-Step Calculation)

Amaç: Problemi çözmek için gereken matematiksel işlemi adım adım doğru şekilde yapabilme becerisini kazandırmak.

Yöntem: Öğrenciyi işlem adımlarını izlemeye yönlendirin. Her adımı açıklayarak ilerleyin ve öğrencinin yapacağı işlem-

leri yavaşça öğretin. Gerektiğinde işlem basamaklarını tekrar tekrar yaparak pekiştirme sağlayın.

Uygulama: İşlem adımlarını küçük parçalara bölerek öğrenciye öğretin. Öğrencinin her adımda doğru sonuca ulaşması için yönlendirin.

Örnek Aktivite: “4’ten 2’yi çıkarırken ne yapıyoruz? 4 parmağını aç, 2’sini kapat, kaç parmak kaldı?” şeklinde adım adım işlem yaptırın.

Sonucu Kontrol Etme (Checking the Answer)

Amaç: Öğrencinin bulduğu sonucun doğru olup olmadığını kontrol edebilme becerisini kazandırmak.

Yöntem: Problemi çözme sürecinde bulduğu sonucu yeniden gözden geçirmesini sağlayın. Somut materyallerle ya da işlemi tersine çevirerek öğrenciye bulduğu cevabı kontrol ettirin.

Uygulama: Problemi çözme adımlarını gözden geçirerek ve somut materyallerle tekrar işlemi yaptırarak öğrencinin doğru cevabı bulduğundan emin olun.

Örnek Aktivite: “Kalan elmaların sayısını tekrar sayalım, doğru mu bulmuşuz?” diyerek öğrencinin sonucunu yeniden kontrol etmesini sağlayın.

Farklı Problem Tiplerini Deneme (Practicing Different Problem Types)

Amaç: Öğrencinin çeşitli problem türleriyle çalışarak farklı stratejiler geliştirmesini sağlamak.

Yöntem: Toplama, çıkarma, çarpma, bölme gibi farklı matematiksel işlemleri içeren problemler çözmesine fırsat verin. Bu, öğrenciye farklı problem tiplerinde nasıl çözümler üretebileceğini öğretir.

Uygulama: Öğrenciye her bir matematiksel işlemi içeren basit problemler verin ve bu problemlere yönelik çözüm stratejileri öğretin.

Örnek Aktivite: “Bugün 5 elma alındı, yarın 3 elma daha alındı. Şu an kaç elman var?” şeklinde farklı problem türleriyle öğrenciye alıştırmalar yaptırın.

Zihinsel Problem Çözme Becerisi Geliştirme (Developing Mental Problem-Solving Skills)

Amaç: Somut materyalleri bırakıp problemleri zihinsel olarak çözebilme becerisini geliştirmek.

Yöntem: Başlangıçta somut araçlar kullanarak problemleri çözün, sonra bu araçları yavaş yavaş kaldırın ve öğrencinin zihinsel işlem yapmasını sağlayın. Zihinsel problem çözme becerilerini küçük adımlarla öğretin.

Uygulama: Somut materyallerle çözmeye alıştığı problemleri artık zihinsel olarak çözmesi için öğrenciye rehberlik edin.

Örnek Aktivite: “Artık elma figürlerine gerek kalmadan, 3 elma ile 2 elmayı toplar mısın?” sorusunu zihinsel çözümle yönlendirin.

Günlük Hayattaki Problemlerle Bağlantı Kurma (Connecting to Real-Life Problems)

Amaç: Matematiksel problem çözme becerisini günlük hayatta uygulayabilme yeteneğini kazandırmak.

Yöntem: Günlük yaşamda karşılaşılan basit problemleri çözmesi için öğrenciye fırsatlar verin. Örneğin, alışveriş yaparken para üstünü hesaplama, nesneleri sayma gibi aktiviteler yaptırın.

Uygulama: Gerçek hayattan basit matematiksel problemleri öğrenciye çözmesi için sunun. Bu, öğrenciye matematiksel düşünme becerisinin pratik olduğunu gösterecektir.

Örnek Aktivite: “Bir mağazada 5 TL’lik bir ürün aldığında 10 TL verdiğinde kaç TL geri alırsın?” gibi basit günlük problemleri çözdürün.

Bu öğretim basamakları, diskalkulisi olan bir öğrencinin problem çözme becerilerini adım adım geliştirmeye yardımcı olur. Her aşama sabırla ve öğrencinin anlama hızına göre ilerlemeli, gerektiğinde somut materyaller ve görsel destekler kullanılmalıdır. 

Bu yazı Murat BALA tarafından hazırlanmıştır